Kökün Faydaları
Kökün faydaları arasında ilk
sırada güclü bir antioksidan olan beta karoten baxımından zəngin olması gəlir.
Incə bağırsaqda A vitamininə çevrilən və bədənimizdə olan sərbəst radikal
tarazlığının qorunmasına kömək olan beta karoten dəri, saç və dırnaqların
qorunmasında ürək xəstəlikləri riskinin azaldılmasına qədər bir çox nöqtədə əhəmiyyətli
bir komponent. Qida lifi baxımından zəngin bir tərəvəz olan kök həzm sisteminin
düzgün işini təmin qəbizlik kimi həzmə bağlı narahatlıqları önləyir. Diyet
edirsinizsə az kalori ehtiva edən və toxluq hissini uzadan havucu sağlam bir qəlyanaltı
olaraq istehlak edə bilərsiniz.
Kökün Sağlamlığa Faydaları
Beta Karoten: Beta karoten
yerkökünə narıncı rəngini verən rəng pigmentidir. Beta karoten bədən tərəfindən
A vitamininə çevrilir. Bu səbəblə kök, heyvani qidalar xaricində A vitamini
baxımından ən yaxşı mənbələrdən biridir. Təsirli bir antioksidant olan beta
karoten xərçəngdən ürək xəstəliklərinə qədər bir çox xəstəliyin meydana gəlmə
riskini yüksəldən oksidativ stresə qarşı bədəni qoruyur.
Xərçəngdən Qorunma:
Beta karoten və digər
antioksidanlar baxımından zəngin olan kök xərçəngi qarşısını almaqda rol oynaya
bilər. Edilən araşdırmalarda beta karoten baxımından zəngin bir bəslənmə
proqramının prostat xərçəngi, ağciyər xərçəngi və kolon xərçəngi riskini
saldığı nəticələri əldə edilmişdir. Ancaq laboratoriya heyvanları üzərində edilən
bu araşdırmaların nəticələrinin qətilik qazanması üçün insanların iştirakı ilə
keçiriləcək daha çox sayda araşdırmaya ehtiyac duyulmaqdadır.
Lösemi:
2011-ci ildə edilən bir
araşdırmaya görə kök suyunda olan bioaktif kimyəvilər, miyeloid və lenfoid
löseminin xərçəngə yol açan hüceyrə böyüməsini baskılıyor. San Diego Tibb Mərkəzi
tərəfindən edilən bir digər işdə isə kök mesane xərçəngi riskini azaltmaq üçün
tövsiyə edilən qidalar arasında iştirak edir.
Ürək Sağlamlığı:
Hollandiya qaynaqlı və 10 il
davam edən bir işə görə narıncı və sarı rəngli tərəvəzlər ürək-damar xəstəliklərin
görülmə riskini əhəmiyyətli nisbətdə salır. Araşdırma nəticələrində kök kimi
narıncı və tünd sarı tonlarda tərəvəzləri nizamlı olaraq istehlak edənlərdə ürək
və damar xəstəliyi görülmə nisbətinin içməyənlərə görə% 32 daha az olduğu ifadə
edilmiş.
Göz Sağlamlığı:
Aşağı yuxarı hamımız kökün gözlər
üçün yaxşı olduğunu bilirik ancaq çaşdırıcı bir şəkildə bu mövzuda edilən
araşdırma sayı olduqca az. Yenə də edilən araşdırmalar bu ümumiyyətlə qəbul
görmüş məlumatı təsdiqləyir. Bu mövzuda Kaliforniya Universiteti Jules Stein
İnstitutu tərəfindən edilən bir araşdırmaya görə həftədə 2 və ya daha çox sayda
kök yeyən qadınlarda daha az və ya heç kök yeməyən qadınlara görə qlaukoma xəstəliyi
görülmə nisbəti daha aşağı. Göz təzyiqi olaraq bilinən glokom göz içində təzyiqi
tez-tez yüksəlməsi səbəbiylə görmə sinirinin ziyan görməsinə və görüşün yavaş
yavaş azalmasına gətirib çıxarır. Ayrıca havuçtan alınan beta karoten A
vitamininə çevrildiyində gözlərin işığı nizamlama funksiyasını qoruyur və gözlərin
nəmli qalmasını təmin göz quruluğunu qarşısını alır.
Həzm Sistemi:
1 ədəd orta boy kök sağlam bir həzm
sistemi üçün son dərəcə əhəmiyyətli gündəlik qida lifi ehtiyacının təxminən%
7'sini tək başına qarşılayır. Qida lifi yalnız həzm sistemi üçün deyil, eyni
zamanda qan şəkəri səviyyəsinin qorunması üçün də əhəmiyyətli. Əgər arıqlamaq
üçün pəhriz edirsinizsə qəlyanaltı olaraq kök yemək toxluq hissini uzaratarak
kilo vermənizə köməkçi ola bilər.
Kalium:
Kök kalium baxımından ən zəngin tərəvəzlərdən
biridir. Kalium, beynin normal funksiyalarının davam etməsindən ürək
sağlamlığının qorunmasına, qan şəkərinin salınmasında əzələ kramplar qarşısını
qədər bir çox sahədə bədən tərəfindən istifadə edilən əhəmiyyətli bir mineral.
Kalium eyni zamanda kortizon və adrenalin kimi stress hormonlarını dengeleyerek
stress və qayğı səviyyəsini salır.
İmmunitet Sistemi:
Linfa bezləri, damarlar, ağ qan
hüceyrələri, tənəffüs yolu və dalaq kimi bədənin birdən çox parçasını əhatə edən
immunitet sisteminin güclü olması üçün bir çox tərəvəzdən olmayan zülal və
lipid ehtiyac vardır. Ancaq eyni zamanda immunitet sisteminin funksiyalarını
yerinə gətirə bilməsi üçün kök kimi vitamin və mineral baxımından zəngin tərəvəzlərə
də ehtiyac duyulur. A, C, E, B vitaminləri ilə dəmir, mis və sink baxımından zəngin
olan kök immunitet sistemini gücləndirər və infeksiyalara qarşı bədənin müqavimətini
artırır.
Günəşdən Qorunma:
Kökün antioksidan təsiri dərini sərbəst
radikallara qarşı qoruyaraq elastik qalmasına köməkçi olur və yaşlanmanın dəridə
görülən təsirlərini gecikdirər. Ayrıca nizamlı olaraq kök yemək günəşin zərərli
UV şüalarına və günəş yanığına qarşı dərini qoruyur. Təbii ki, bu qoruma
faktorlu günəş kreminizi bir kənara buraxın və bol bol kök yeyin mənasını
vermir. Ancaq daha güclü bir qorunma üçün xüsusilə yaz aylarında daha çox kök
istehlak edə bilərsiniz.
Kökün Digər Faydaları
Qanı təmizləyən qələvi elementlər
daxildir. Bədəndəki turşu qələvi tarazlığının qorunmasına kömək olur. Yüksək
kalium məzmunuyla təzyiqi yüksəldən Natriumun tarazlıqlar. Havuçta olan qida
lifi pis xolesterolu (LDL) salarkən yaxşı xolesterolu (HDL) yüksəldər. Güclü
antioksidanlar ehtiva edən kök yaşlanmanın dəridə görünən təsirlərini gecikdirər.
Ağızda olan bakteriyaları təmizləyərək diş sağlamlığını qoruyar. Daimi olaraq
kök yemək mədə ülserine qarşı qoruma təmin edər. Kökün Qida Değeri1 ədəd orta
boy kök (61 qr) 25 kalori0.6 gr protein2.9 gr şeker1.7 gr qida lifi (gündəlik
ehtiyacın% 7-si) 10190 IU A vitamini (gündəlik ehtiyacın% 204'ü) 3.6 mg C
vitamini (gündəlik ehtiyacın% 6-sı) 0.4 mg E vitamini (gündəlik ehtiyacın 2%
-i) 8.1 mCG K vitamini (gündəlik ehtiyacın 10% -i) 0.6 mg niasin (gündəlik
ehtiyacın% 3-ü) 0.1 mg B6 vitamini (gündəlik ehtiyacın % 4-ü) 11.6 mCG folat
(gündəlik ehtiyacın% 3-ü) 20.1 mg kalsium (gündəlik ehtiyacın 2% -i) 0.2 mg dəmir
(gündəlik ehtiyacın% 1-i) 7.3 mq maqnezium (gündəlik ehtiyacın 2% -i) 21.4 mg
fosfor (gündəlik ehtiyacın 2% -i) 195 mg kalium (gündəlik ehtiyacın% 6-sı) 42.1
mg natrium (gündəlik ehtiyacın% 'si) 0.1 mg mis (gündəlik ehtiyacın% 1-i) 0.1
mg manqan (gündəlik ehtiyacın% 4 'ü) 1.2 mg omeqa 3 yağ asitleri70.2 mg omeqa 6
yağ turşuları daxildir. Yuxarıdakı məlumatlar USDA'nin 4 yaşından böyüklər üçün
təklif 2000 kalorilik istinad diyetini görə yaradılmış. Kişilərin vitamin və
mineral ehtiyacları sağlamlıq şərtlərinə bağlı olaraq dəyişə bilər.
Çox Kök Yəmənin Bir Zərəri Varmı?
Həftədə 4-5 ədəd kök yeməyin
ümumiyyətlə hər hansı bir zərəri yoxdur. Ancaq bu miqdarda havucu gündəlik
olaraq istehlak başlasanız qəbizlik, qaz və qabarıqlıq kimi həzm problemləri
yaşaya bilərsiniz. Həddindən artıq miqdarda kök istehlak etmənin bir digər yan
təsiri isə dəri rənginin narıncı yerkökünə rəngini verən karoten pigmenti səbəbiylə
sarıya dönməsidir. Bu rəng dəyişməsi xüsusilə tər bezlərinin olduğu bölgələrdə
daha sıx ola bilər. Kök yeməyi kəsdikdən bir müddət sonra dəriniz normal rənginə
dönəcək. Kök kimi qida lifi baxımından zəngin tərəvəz və meyvələri həddindən
artıq miqdarda istehlak kalsium, mis, dəmir, sink kimi mineralların bədən tərəfindən
əmilməsini mənfi istiqamətdə təsir edə bilər. Bu vəziyyət uzun müddət davam edərsə
bu mineralların əskikliyinə bağlı olaraq bəzi problemlər yaşana bilər. Böyrək
problemi olanlar yüksək miqdarda kalium ehtiva edən havucu diqqətli olaraq
istehlak etməlisiniz. Kalium çoxu böyrək və digər orqanlara zərər verə bilər.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder