Çiyələyin Faydaları
Dünya daxilində ən məşhur meyvələrdən
biri olan çiyələk yalnız ləzzəti ilə deyil sağlamlığa faydaları ilə də ön plana
çıxır. Çiyələyin faydaları arasında ilk sırada C vitamini baxımından zəngin
olması gəlir. 8 ədəd çiyələk yeyərək gündəlik C vitamini ehtiyacınızın az qala
1.5 qatını əldə edə bilərsiniz. C vitamininin ürək və damar xəstəliklərini önləməyə,
infeksiya və viruslarla mübarizə qədər bir çox işə yaradığı düşünüldüyündə çiyələk
xəstəliklərlə mübarizə aparmaq üçün yaxşı bir silah ola bilər. Latınca adı
"Fragaria ananassa" olan çiyələyin 10-dan çox növü vardır ancaq,
dadları və böyüklükləri dəyişsə də bütün çiyələk növləri eyni ürək şəklinə
malikdir.
Çiyələyin Sağlamlığa Faydaları
Xolesterol:
İspaniyadakı Salamanca
Universitetinin etdiyi işə görə nizamlı olaraq çiyələk yemək LDL (pis)
xolesterol səviyyəsinin düşməsini təmin edir. Araşdırmaya qatılan 23 könüllü 1
ay boyunca hər gün yarım kilo çiyələk yemiş. Edilən testlərdə araşdırmaya
qatılanların LDL xolesterol səviyyələrində təxminən 9% qədər azalma görülmüş.
HDL (yaxşı) xolesterol səviyyələri isə eyni qalmış. Mütəxəssislər çiyələyin
xolesterolu səbəb saldığı mövzusunda daha çox araşdırmaya ehtiyac duyulduğunu
ifadə lakin ilk nəticələrə görə çiyələyin bu xüsusiyyəti meyvəyə qırmızı rəngini
verən "antosiyanin" adlı pigmentten irəli gəlir.
Antioksidanlar:
Xəstəliklərə qarşı bədənin
müqavimətini artıran, xərçəngə qarşı qoruma təmin edən, Alzheimer riskini
azaldan, ürək və damar sağlamlığını qoruyan, xüsusilə yaşlanmağa bağlı
sağlamlıq problemlərini önləyən antioksidanlar çiyələkdə bol miqdarda tapılar.
2006-ci ildə The American Journal of Clinical Nutrition jurnalında nəşr olunan
bir məqaləyə görə çiyələk antioksidan baxımından ən zəngin 50 yemək arasında
yer alır. Çiyələyin antioksidan təsiri meyvəyə parlaq qırmızı rəngini verən
antosiyanin adlı komponentdən, yüksək C vitamini ehtiva etməsindən və kuersetin
pigmentinden qaynaqlanır.
Xərçəngdən Qorunma:
Çiyələyin antioksidan təsiri müxtəlif
xərçəng növlərinin yolunu açan sərbəst radikalların artmasını (oksidativ stres)
önləyir. Bu başlı başına xərçəng riskini azaldan bir vəziyyətdir. Ancaq çiyələk,
xərçəngin inkişafını yavaşladan "ellagic turşu" adlı bir digər bitkilərə
xas kimyəvi maddə (fitokimyasal) daha ehtiva edir. Təbii "çiyələk xərçəngi
önləyir" demək üçün olduqca erkən. Çünki bu ana qədər bu mövzuyla əlaqədar
edilən araşdırmaların sayı olduqca az və hamısı laboratoriya mühitində edilən
hüceyrə araşdırmalarına söykənir. İnsanların iştirakı ilə keçiriləcək
araşdırmalara ehtiyac duyulmakla birlikdə ilk nəticələr olduqca ümid verici.
1970-ci illərdə başlayan və günümüzə qədər davam edən bu mövzudakı
araşdırmalara görə çiyələkdə olan ellagic turşu bəzi xərçəng növlərində şişin
böyüməsini baskılıyor. Çiyələk xaricində, moruq, zoğal, qoz və nar da ellagic
turşu baxımından zəngin meyvələr arasında iştirak edir.
Ürək Və Damar Sağlamlığı:
Çiyələyin təsirli antioksidan məzmunu
ürək və damar xəstəliklərinə zəmin hazırlayan oksidativ stresə qarşı qoruma təmin
edir. Edilən elmi işlər yabanmersini, zoğal və çiyələkdə olan Polifenollearın
LDL oksidasyonunu və ürək-damar xəstəliklərin görülmə riskini azaltdığını
ortaya qoymaqda. Bu meyvələrdən hər həftə 3 pay yeyən qadınlarda infarkt
riskinin% 32'ye qədər azaldığı istiqamətində araşdırma nəticələri var.
Diabet:
Diabet xəstələrinin çoxu şirin
dadı səbəbiylə ümumiyyətlə çiyələkdən uzaq dayanmağı seçim edər ancaq, 1 kasa
çiyələk sağlam bir qəlyanaltı ola bilər. Üstəlik qan şəkərini qorxuluğu kimi
yükseltmez. Mütəxəssislər çiyələyin lifli quruluşunun uzun müddət toxluq hissi
verdiyini və uzun sürən toxluğun gün boyu daha az karbonhidrat istehlak təmin
ifadə edirlər.
Qəbizlik:
Xroniki və ya kəskin qəbizlik
üçün ən yaxşı həll üsullarından biri gün içində qidalardan aldığınız qida lifi
miqdarını artırmaq. Bol miqdarda qida lifi ehtiva çiyələk bunun üçün yaxşı bir
seçim ola bilər.
Cilt:
Çiyələyin dəriyə faydaları yüksək
nisbətdə C vitamini ehtiva etməsindən qaynaqlanır. Portağal və greyfurttan daha
çox C vitamini ehtiva edən çiyələk bu sayədə dəri quruluğu, zamanından əvvəl
ortaya çıxan qırışıqlar kimi problemləri önləyir. Çiyələk yalnız meyvə olaraq
yeyildiyində deyil maska olaraq üzə tətbiq da dəriyə çox faydası var.
Sümük Sağlamlığı:
Çiyələk, sümük quruluşunu qoruyan
fermentlərin istehsalında istifadə manqan mineralına daxildir. Manqan eyni
zamanda qidalar yoluyla alınan və sümük sağlamlığının qorunmasında son dərəcə əhəmiyyətli
kalsiumun bədən tərəfindən əmilməsi əsnasında istifadə edilən bir mineraldır.
Çox Çiyələk Yemek Zərərli mı?
Çiyələk oksalat ehtiva az saydakı
meyvələrdən biridir. Bədən mayelərində olan oksalat miqdarı artığında bunlar
kristal olaraq mesane və böyrək problemlərinə yol aça bilər. Bu səbəblə hələ
müalicə edilməmiş mesane və böyrək daşı problemi yaşayan kəslərin çiyələk
istehlak etməsi təklif edilməz. Belə bir narahatlığınız varsa yeməniz və Yeməməniz
lazım olan qidalar haqqında həkiminizdən məlumat ala bilərsiniz. Çiyələk bəzi kəslərdə
allergiyaya səbəb ola bilər. Çiyələk alerjisinin ən sıx görülən əlamətləri
boğazda və ağız içində qaşıntı hissi, gözlərin sulanması və burun axıntısının.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder