Sonsuzluq Helleri 5

Sonsuzluq Həlləri 5

 

Dünyada cütlərin təxminən% 15-i təbii yollardan uşaq sahibi olmur və köməkçi artıma texnikalarına müraciət etmək məcburiyyətində qalır. Bu cütlərin böyük bir qisimində hamilə kalamamalarını açıqlayacaq səbəblər bulunabilirken, təxminən% 10-12'sinde hər hansı bir sonsuzluq səbəbi təsbit edilə bilməz. Bu vəziyyət açıqlana sonsuzluq adlanır.

 

'Sonsuzluq həllsiz deyil' yazı silsilənin daha əvvəlki hissələrindən də bildiyiniz kimi, sonsuzluq səbəblərinin araşdırılmasında ilk mərhələ, kişidə öykü alınması, fiziki müayinə və sperma analizi; qadında isə USM yumurtalıq ehtiyatının müəyyən edilməsi, yumurtlama təqibi və hormon tetkiklerinin. Bu tədqiqlərin hamısının normal çıxdığı və altda yatan bir problemin tapıla gənc xəstələrdə peyvənd ya da elmi adı ilə artifisiyel inseminasyon ilk tətbiq olmalıdır. Ancaq qadının 35 yaşın üstündə olduğu hallarda, vaxt itirməmək baxımından birbaşa balon körpə tətbiqinə keçilə bilər.

 

Peyvənd etmə Nədir?

 

Peyvənd etmə kişidən alınan spermaların, qadın artıma sistemi içinə, xüsusi cannula və şprislər köməyiylə buraxılması əməliyyatıdır.

 

Peyvənd etmə neçə şəkildə tətbiq oluna bilər?

 

Aşılamanın iki şəkildə tətbiq olunması mümkündür:

 

-Taze Və heç bir rəftardan keçməmiş məni, şpris və ya xüsusi cannula köməyiylə rəhm ağızına ya da vajinaya buraxılar. (İntraservikal inseminasyon-ICI)

 

-Yıkanmış Yəni bir sıra kimyəvi maddələr ilə rəftar edilmiş məni yenə xüsusi cannula və şprislər köməyiylə birbaşa olaraq rəhm içinə verilir. (İntrauterin inseminasyon-IUI)

 

Ancaq ICI indiki vaxtda bir tətbiq olunmayan bir texnikadır.

 

Peyvənd etmə ağrılı bir əməliyyat ola bilərmi?

 

Peyvənd etmə ağrılı bir əməliyyat deyil.

 

Aşılamanın şərtləri nədir? Kimlərə tətbiq edilir?

 

Müvəffəqiyyətli bir peyvənd üçün bəzi şərtlər var:

 

1. Qadında yumurtlama (ovulyasiya) problemi olmamalı, yəni spermanın dölleyebileceği bir yumurta olmalı.

 

2. Qadında döllənmənin reallaşacağı balonlarda tıxanma olmamalı, yəni borular sperma ilə yumurtanın görüşməsini təmin edə biləcək vəziyyətdə olmalı

 

3. Kişinin spermasında sperma olmalı və sperma analizi nəticələri normal və ya normala yaxın olmalıdır.

 

4. Qadının bətnində, meydana gələcək bir hamiləliyin yapışmasını maneə törədəcək bir problem olmamalıdır

 

Aşılamanın normal cinsi əlaqəyə görə üstünlüyü nədir?

 

-Aşılama, Qadının rəhm ağızında yaranan epidemiyanın (servikal faktor) kişinin spermasını hərəkət qabiliyyəti təmin edə ya da spermanın keçişini maneə törətdiyi hallarda da təsirlidir.

 

-Aşılama Ilə spermaların qat etməsi lazım olan yol qısalır.

 

-Cinsi Əlaqənin mümkün olmadığı hallarda peyvənd ilə uşaq sahibi olma şansı yaranır.

 

-Sperm Hareketliliğinin normaldan az olduğu hallarda, spermanın yuyulması ilə qəbul edilə bilər bir hərəkətlilik dəyəri əldə edilsə, peyvənd edilmişdir.

 

Peyvənd etmə əməliyyatından əvvəl nələr edilər?

 

-Aşılamaya Qərar vermədən əvvəl cütün hər ikisinin də sonsuzluq baxımından bütün tədqiqləri edilmiş olmalıdır.

 

-Əgər Qadının yumurtalıqları uyarılacaksa (ovulyasiya induksiya) uyğun dərmanlarla bu təmin və ultrasəs ilə yumurta hüceyrəsi inkişafı izlenir

 

-Əgər Gərək görülsə ultrason təqiblər əsnasında qanda estrogen dəyərlərinə baxılır. Yumurtalıqların müalicəyə həddindən artıq cavab verməsi vəziyyəti (ovarian hiperstimülasyon sindromu) inkişaf və ya inkişaf şübhəsi oyansam müalicəyə ara verilə bilər.

 

-Yumurta Hüceyrəsi ya da hüceyrələri kifayət ölçüyə çatdığında çatlatma iynəsi edilər. (İdeal olaraq bu iynədən 32-36 saat sonra da peyvənd əməliyyatı tətbiq olunur.)

 

-İşlem Günündən əvvəl ən az 3 gün müddətlə kişi hər hansı bir şəkildə cinsi əlaqəyə girməmiş və boşalmamış olmalıdır.

 

Peyvənd etmə əməliyyatının ediləcəyi gün sizi nələr gözləyir?

 

Qenerasiya günü kişi klinikada semen nümunəsi verir. Bunun üçün seçim edilməsi lazım olan üsul mastürbasyondur. Mastürbasyon əsnasında sürüşkənləşdirici maddələrin istifadə edilməsi sperma keyfiyyətini bozabileceğini bu mövzuya diqqət edilməli.

 

Əldə edilən semen nümunəsi müəyyən kimyəvi maddələrlə əməliyyatdan keçirilib hazırlandıqdan sonra (yuma), peyvənd hazır hala gəlir.

 

Qadın ginekoloji müayinə mövqesində uzanır. Spekulum ilişər, şoran ilə təmizlik edildikdən sonra uyğun katater rəhm ağızından, rəhm içinə ilerletilir.

 

Yuma əməliyyatından keçirilmiş və şpris çəkilmiş olan semen yavaş və diqqətli bir şəkildə bu katater vasitəsiylə rəhm içinə verilir.

 

Daha sonra katater və spekulum çıxardılar. Bir miqdar Semen çölə geri gəlməsi normaldır.

 

Peyvənd etmə əməliyyatından sonra nələr olur?

 

Peyvənd etmə ağrılı bir əməliyyat deyil. Əməliyyatdan sonra qadın 10-15 dəqiqə qədər uzanır və daha sonra normal həyatına dönə bilər.

 

Şərt olmamaqla birlikdə xəstəyə progesteron dəstəyi verilə bilər.

 

Peyvənd sonrakı ilk 24-48 saat ağır fiziki fəaliyyətdən qaçınılması tövsiyə edilir. Ancaq yataq istirahəti lazım deyil.

 

Qenerasiya sonrası 2 həftə içində ədəd görülməz isə hamiləlik testi aparılır. Testin müsbət olması vəziyyətində uyğun şəkildə hamiləlik takiplerine başlanır. Mənfi olması vəziyyətində qadının adət qanamasının 3. günü yeni bir sınaq üçün ilk ultrason araşdırmasına çağırılır.

 

Aşılamanın müvəffəqiyyət nisbəti nədir?

 

Hal-hazırda ICI (yuma əməliyyatından keçməmiş spermanın, rəhm ağızına ya da vajinaya buraxılması şəklində tətbiq olunan peyvənd) bir tətbiq olunmayan bir texniki olub, hamiləlik şansını normal cinsi əlaqəyə nisbətən yalnız% 2 ətrafında artırar.

 

Aşılamanın indiki vaxtda ən çox tətbiq olunan şəkli olan IUI (yuyulmuş spermanın birbaşa rəhm içinə buraxılması) isə altda yatan sonsuzluq səbəbinə bağlı olaraq, hamiləlik şansını normal əlaqəyə nisbətən% 5-20 artıra bilər. Şans tətbiq sayı artdıqca bir az daha artar.

 

Peyvənd etmə neçə dəfə denenebilir?

 

Aşılamanın müvəffəqiyyət nisbətinin 3. sınaqdan sonra artıq yarı yarıya azaldığı, edilən araşdırmalarla ortaya çıxmışdır. Bu səbəbdən nəzəri olaraq 6 dəfə sınaq edilməsi mümkün olmaqla birlikdə, aktual tətbiqlərdə 3 peyvənd sınağı uğursuzluqla nəticələnsə, daha çox vaxt itirmədən balon körpə tətbiqinə keçilər.

 

Hansı hallarda peyvənd sınanmağa birbaşa balon körpə üsuluna keçilir?

 

Əgər evlilik və sonsuzluq müddəti uzundursa və ya qadının yaşı 35-yerləşirsə peyvənd sınanmağa, birbaşa balon körpə və mikroenjeksiyona keçilə bilər.