Miyomları
Hamiləlik Üzərində Təsirləri Nələrdir?
Miyom nədir
və görülmə sıxlığı nə qədərdir?
Miyomları rəhm düz əzələlərində inkişaf edən
yaxşı xasiyyətli urlar. Fibroid ya da leiomiyoma adı da verilən miyomları, düz əzələ
və bağ toxuması ehtiva yaxşı xasiyyətli (xərçəng olmayan) kitlelerdir. Hamiləlik
idarəsinə gələn xəstələrin təxminən olaraq% 4 ündə miyom saptanmaktadır. Hamiləlikdə
miyomları müəyyən olunması bu xəstələrin daha nizamlı və diqqətli olaraq
izlenmelerini tələb edir. Hamilə qadında həm miyomun hamiləlik üzərinə mənfi təsirləri
olmaqdadır həm də hamiləliyin miyom üzərinə mənfi təsirləri olmaqdadır.
Miyom səbəb
olur?
Hormonal və genetik faktorlar miyom meydana gəlməsindən
məsul tutulmaqdadır. Bu genetik dəyişikliklər rəhm toxumasının östrojen və
progesteron kimi hormonlara cavabını təsir edər. Sübut östrojen və progesteron
hormonunun artması ilə miyomun böyüməsi arasındakı əlaqəni dəstəkləyir. Hamiləlikdə
miyomları təsirlənməsinin altındakı səbəb, artan hormon ifrazatları, xüsusilə
hamiləliyə xas 'human chorionic gonodatropin hormonu'nun ifraz və rahimin artan
qan axımı birlikdə böyüməsidir.
Hamiləliyin
miyomlara təsirləri nələrdir?
Hamiləlik əsnasında rəhm hüceyrələrində
yaranan artım, şiş, rahimin böyüməsi səbəbiylə ibarət olan gərilmə miyomları
böyüklüklərini dəyişdirə bilər. Hamiləlik əsnasında miyomları% 40ında böyüklük
baxımından bir dəyişiklik olmazkən% 60ının böyüklüyü dəyişməkdədir. Hamilə
qaldığında 5 sm-dən daha böyük miyomu olan hər 3 qadından birində miyom ölçülərinin
artdığı göstərilmişdir.
Miyomun böyüməsi ən çox hamiləliyin ilk 3 ayı
içində olmaqdadır. Bəzi miyomları bu sürətli böyümə səbəbiylə bəslənmələridir
pozulmasına bağlı olaraq ölçülərinin 10% -i qədər küçülebilirler. Bu dəyişikliyə
'miyomun degenerasiyası' deyirik.
Miyomları
hamiləliyə təsirləri nələrdir?
Tibb ədəbiyyatında miyomları sonsuzluq nisbətini
artırdığı və hamiləlik əsnasında bəzi problemlərə yol aça biləcəyi istiqamətində
ziddiyyətli nəşrlər mövcuddur. Qəti olaraq bildiyimiz şey miyomu olan
qadınların həm hamilə qalma prosesində həm də hamilə qaldıqdan sonra bəzi riskləri
daşıdığıdır. Miyomu olan qadınlarda bəzi problemlərin miyomu olmayan qadınlara
görə daha sıx görüldüyü müşahidə edilməkdədir. Bu problemlər arasında aşağı
riskinin artması, plasentaya bağlı problemlər, körpənin böyüməsində gerilik
olması, erkən doğum riskinin artması və körpənin ana qarınındakı prezentasyon
(duruş) anormallıqları sayıla bilər.
Miyomlar
sonsuzluğa yol açar mı?
Əlimizdə hər tip miyomun sonsuzluq etdiyini
göstərən dəqiq bir məlumat olmamasına baxmayaraq, sonsuzluq müalicəsi görən
qadınların miyom əməliyyatı olduqdan sonra hamilə qalma şanslarının artdığını
bilirik. Edilən işlər ən çox submuköz (rahimin içində yerləşmiş) miyomları
sonsuzluğa yol açdığını göstərir. Son illərdə edilən işlər intramural və
subseröz (rahimin əzələ təbəqəsi içində və rəhm xaricində yerləşmiş) miyomları
da sonsuzluqdan rolu ola biləcəyini göstərmişdir.
Miyom
aşağı riskini artırır mı?
Uzun illərdir, miyomu olan qadınlarda aşağı
riskinin keçmə görə daha çox olduğu gözlenmesine baxmayaraq bu elmi olaraq
sübut deyil. Artan aşağı riski ən çox submuköz (rahimin içində yerləşmiş)
miyomlarda izlənilməkdədir. Aşağı riski miyomları sayından və böyüklüyündən
müstəqil olaraq artmaqdadır.
Miyomları
ana qarınında körpə ölümlərinə yol açar mı?
18-23 həftə arasında hamilə olan qadınlarda
edilən bir işdə miyomları varlığının körpə itkinlərini çox az da olsa artırdığı
göstərilmişdir, ancaq bu itkilərə yol aça biləcək digər səbəblər mövcuddur.
Edilən bir işdə hamiləliyin ikinci 3 aylıq dövrü içindəki körpə itkilərindən
miyomun çıxardılmasıyla riskin azaldığı göstərilmişdir.
Miyomları
erkən doğum riskini artırır mı?
Miyomu olan hamilələrin erkən doğum hərəkəti
səbəbiylə xəstəxanaya yatırılmak dərəcələri, miyomu olmayan qadınlardan çoxdur
və bu risk miyomun böyüklüyü artdıqca doğru mütənasib olaraq artmaqdadır. Müxtəlif
işlərdə miyomu olan qadınlarda erkən doğum riskinin orta iki qat yüksək olduğu
göstərilmişdir.
Miyomları
plasentanın erkən ayrılmasına səbəb olur mu?
Bu risk miyomu olan xəstələrdə keçmə görə
daha yüksək olmuşdur. Bu risk xüsusilə plasentanın arxasında 3 sm-dən böyük
miyom varlığında izlənilmişdir. Yenə submuköz yerləşən miyomlarda bu risk daha
yüksəkdir. Plasentadan uzaq yerləşən miyomlarda bu risk mübahisəlidir.
Miyomları
ilə plasentanın doğum kanalında yerləşməsi (Plasenta Prevya) arasında əlaqə
varmı?
Rəhmdə miyomları olması plasentanın doğum
yolunu bağlayacaq şəkildə yerləşməsini asanlaşdıra bilər. Bu risk xüsusilə 5
sm-dən böyük miyomu olan qadınlarda artmaqdadır. Miyomları sayının çox olması
bu risk ilə əlaqədar deyil.
Miyom
fetal malprezentasyona (körpənin duruş pozuqluqları) səbəb olur mu?
Ana qarınında körpənin tərs (makat), yan
(transvers) və ya çapraz (çəp) dayanmasıdır və ümumiyyətlə miyomun etdiyi təzyiq
səbəbiylə olur. Bu səbəbdən miyom nə qədər böyüksə bu risk o qədər artmaqdadır.
Miyomları
doğum əsnasında problemlər yaşanmasına yol açar mı?
Ən sıx görülən problem ağrıların nizamsız
olması və koordinasiyasının pozulmasıdır. Bu dəyişikliklər doğum hərəkətinin
uzanmasına yol aça bilər. Ancaq edilən geniş işlərdə miyomu olan qadınlarda,
miyoma yoldaşlıq edən başqa bir risk faktoru yoxsa vaginal doğum şanslarının
digər qadınlarla bənzər olduğu müəyyən olunmuşdur.
Miyom
ilə sezeryan dərəcələri artır mu?
Təəssüf ki, bəli. Edilən bir çox iş xüsusilə
körpənin ana qarınındakı anormal mövqesinə bağlı olaraq sezeryan doğum nisbətlərinin
artdığını göstərmişdir. Bəzən plasentanın doğum yolunu bağlaması səbəbiylə
sezeryan lazımlı ola bilməkdədir. Digər bir səbəb də miyomun özünün doğum
yolunu bağlaması və sezeryan ehtimalını artırmasının. Bütün bu risklər doğum
ağrıları başlayınca reallaşmasına baxmayaraq, miyomun varlığı doğum ağrıları
başlamadan əvvəl də sezeryan dərəcələrini artırır.
Miyomları
doğum sonrası qanamağa yol açar mı?
Miyomları varlığı, miyomun böyüklüyündən müstəqil
olaraq doğum sonrasında qanama miqdarını artırır. Bu səbəblə bu doğumlarda
itirilən qan daha çox olmaqda, bəzi hallarda qan məhsulları istifadə
gerektirebilmektedir.
Perinatal
Netice: Bebek təsirlənər mi?
Rəhmdə miyom olması doğulan bebeklerdeki arzu
edilməyən nəticələri birbaşa olaraq təsir etmir. Miyomu olan və olmayan
qadınlar arasında doğulan dövründəki mənfi nəticələr (doğuşdan görülən şikəstliklər,
aşağı apgar skorlari, inkişaf geriliyi olan körpə və doğumdan sonra körpə itkiləri
kimi) bənzər tapılmışdır.
Miyomları
diaqnozu necə qoyulur?
Ilk və ən etibarlı diaqnoz üsulu
ultrasonografinin. Bəzi hallarda bu üsul kifayət qədər məlumat verməyə bilər.
Bu vəziyyətlərdə maqnetik rezonans araşdırması gebeyken, körpəyə hər hansı bir
zərər vermədən etibarla istifadə edilə bilər.
Miyomları
Müalicəsi: Əməliyyat olmalı mıyım?
1.Gebelik Öncesi: Əgər hamilə qalmağı
planlaşdırırıq, əvvəlcə ediləcək bir ginekoloji müayinə və ultrasəs ilə
miyomları olub olmadığı, böyüklükləri, yaşayış yerləri ilə müəyyənləşdirilir.
Bundan sonra həkiminizdən bu miyom və ya miyomları hamiləliyinizin necə təsir
mövzusunda ətraflı məlumat almalısınız. Çoxu miyomun hamilə qalmadan əvvəl
çıxardılmasına ehtiyac yoxdur ancaq bəzi miyomları xüsusilə rahimin içində yerləşənlər
və ölçüsü 5 sm-dən böyük olanların hamilə qalmadan əvvəl alınmasında fayda ola
bilər.
2.Gebelik zamanı: Gebeyken müəyyən myomlar
ümumiyyətlə izlənilməkdədir yəni müalicə doğum sonrasına saxlanılır. Bəzi
hallarda əgər doğum sezeryan ilə olacaqsa bu myomlar alına bilər, xüsusilə
rahimin xaricinə doğru böyüyən miyomları bu qrupdadır. Çoxu xəstədə myomlar
sezeryan əsnasında alınmamaqdadır çünki hamiləlik əsnasında rahimin qan axını
çox artdığı üçün miyomun alınması ciddi bir qanama riskini özü ilə gətirər; hətta
bu qanamağı dayandıra üçün rahimin alınmasını tələb edə bilər. Bu qərar ən
yaxşı olaraq sezeryan əməliyyatı əsnasında miyomları məskunlaşmasına, böyüklüklərinə,
ədədlərinə və qanama riskinə görə hesablanır.
Hamiləlikdə ağrılı miyom sindromu nədir?
Hamiləlik əsnasında miyomları şiddətli ağrı
edə bilərlər. Hətta bu vəziyyət ayırıcı tanıda ciddi problemlərə yol aça bilər.
Apendisitten və ya ağrı edən böyrək daşı, yumurtalıq torsiyonu kimi ciddi digər
səbəblərdən ayrımınının edilməsi çox çətin ola bilər. Miyomları səbəb ağrı
etdiyi qəti olaraq bilinməməklə birlikdə böyüyən miyomun qan axınının
azalmasına bağlı olduğu və / və ya miyom hüceyrələrinin nekrozu səbəbiylə
olduğu düşünülməkdədir. Çox vaxt tibbi müalicə ilə bu ağrı düzəldilə. Düzəlməyən
xəstələrdə əməliyyat bir müalicə variantı ola bilər.
Məskunlaşma yerlərinə görə miyomlar necə
adlandırılır?
İntramural miyom: Rahim divarının içinə yerləşmiş
Submuköz miyom: Rahim kanalına çıxıntı edəcək
şəkildə yerləşmiş
Subseröz miyom: Rahimin qarın boşluğuna doğru
böyümüş
Saplı submuköz miyom: Rahim içində olan, rəhmə
bir sapla bağlı
Saplı subseröz miyom: Qarın boşluğuna doğru
böyümüş, rəhmə incə bir sapla bağlı.
Miyomektomi əməliyyatından sonra hamiləlik
üçün nə qədər gözlənilməli?
Rahim üzərinə tətbiq olunan tikişlərin
yaxşılaşması və rahimin bir risk daşımadan, sağlam olaraq hamiləliyi daşıya
üçün miyomektomi əməliyyatından sona ən az 3 ay gözləməyi təklif edirik. Əvvəldən
miyomektomi əməliyyatı olan hamilələrin doğumlarının sezeryan ilə edilməsi daha
etibarlı bir üsuldur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder