Mədə Ağrısının Səbəbləri

Mədə Ağrısının Səbəbləri

 

Mədə ağrısı az qala hər kəsin başına, həyatın bir nöqtəsində, gələ biləcək bir narahatlıqdır. Bununla birlikdə qarın bölgəsində mədə və mədə xaricində bir çox orqan daha var. Mədə ağrısının səbəbləri mədə qaynaqlı ola biləcəyi kimi başqa orqanlar qaynaqlı da ola bilər.

 

Ağrı, qısa dövrlü və gəlib keçici ola bilər, və ya yalnız yemək yedikdən sonra görülür ola bilər. Ancaq, daha uzun sürən, davamlı ağrılara səbəb olan narahatlıqlar da mövcuddur.

 

 

Mədə Ağrısının Səbəbləri

 

Gastroözofageal reflü xəstəliyi kaynaklı mədə ağrısı: mədəni yemək borusundan ayıran qapaqçığı zəifləməsi ilə görülür. Mədədəki yemək və turşular yemək borusuna qaçar. Bu da xəstənin üst mədəsində və ya sinəsini alt qisimində heartburn şəklində ağrılara səbəb olur. Çox yemək yemək və ya yanlış növdən (məsələn çox yağlı) qidalarla qidalanmaq narahatlığı artıra bilər. Kilo vermək, nə məğlub diqqət edilməsi, və antiasitler və ya proton nasosu inhibitorları kimi kimi dərman müalicələri, ağrıları xeyli azaldacaq.

 

Laktoza həssaslığı: laktoza süd və süd məhsullarında olan bir şəkər növüdür. Narahatlıq, bu şəkərin sindirilemeyişi ilə ortaya çıxar. Dünyada milyonlarla insanda görülən bir narahatlıqdır. Hətta bəzi bölgələrdə, süd və süd məhsullarının içində olan bir şəkər olan laktozu sindirebilenlerin sayı, sindiremeyenlerin sayından azdır. Xəstələrdə süd və süd məhsulları istehlakı sonrası qarın ağrısı, qaz, həzmsizlik, gəyirmə və ishal görülə bilər. Süd və süd məhsullarının istehlakından uzaq dayanılması bu xəstələr üçün narahatlığı azaldıcı bir həlldir.

 

Stress: stress, yuxusuzluq, baş ağrısı və təzyiqə səbəb olduğu kimi mədə ağrılarının da səbəbi ola bilər. Çəki və iştah itkisi, əsəbi bağırsaq sindromu, stress qaynaqlı qarın ağrılarının digər sonuçlarındardır. Diqqət yetirilməsi lazım olan bir xüsus, bu rahatsızlıklardaki səbəb-nəticə əlaqəsinin cüt istiqamətli olduğudur. Stress qarın ağrılarının şebib olabiliyorken, qarın ağrıları da stress və depresyonların səbəbi ola bilərlər.

 

Bəzi dərmanların yan təsirləri: heç bir dərman yan təsirsiz deyil. Bəzən bu yan təsirlər arasında qarın və mədə ağrısı da olur. Məsələn sümük əriməsini (osteoporoz) önləyən və sümük sıxlığını qorumağa köməkçi olan və ağız yoluyla alınan bifosfonatlar, yemək borusunun alt qisimində qabarıqlığa və ağrıya səbəb ola bilərlər. Yenə ağrılar üçün alınan, ibuprofen və aspirin kimi steroid quruluşda olmayan anti iltihab dərmanlar, yemək borusunun alt qisimində qabarıqlıq və ağrıya səbəb ola biləcək ilaçlardandırlar. Mədə divarında ziyana səbəb ola biləcək bu dərmanları uzun davamlı istifadə xoraya dahi səbəb ola bilər.

 

Gluten həssaslığı: bəzi insanların bədənləri, buğda, arpa və çovdar içində olan bir zülal olan özü reaksiya göstərirlər. Bu narahatlığa gluten dözümsüzlük deyilir. Bu xəstələrdə gluten incə bağırsaq ziyanına gətirib çıxarar. Qidalar incə bağırsaqda emilemez. Xəstələr buğda, arpa və ya çovdar istehlak etdiklərindən qarın ağrısı, qaz, qabarıqlıq və yorğunluq əlamətlərini göstərirlər. İncə bağırsağın qidaları emmen müvəffəqiyyətsiz olması, xroniki ishal, kilo itkisi və qeyri-kafi bəslənməyə səbəb ola bilər.

 

Tiroit problemləri kaynaklı mədə ağrısı: tiroit bezinin hər nə qədər boyunda yer alsa da, tiroit bəzi ilə əlaqədar narahatlıqlar bədənin qarın bölgəsində də ağrılara səbəb ola bilər. Tiroit bezinin bədəndə təşkil etdiyi bir çox sistemdən bir dənəsi də həzm sistemidir. Əgər tiroit bəzi lazım olduğundan çox hormon üretirse bu hipertiroitizm deyilən və həzm sistemini sürətləndirən bir narahatlığa yol aça bilər. Qarın ağrısı və ishal bu narahatlığın əlamətləridir. Əgər titoit bəzi lazım olduğundan az çalışırsa bu hipotiroitizm denizlen bir narahatlığa səbəb olur.sindirim sistemi zəifləyir, qəbizlik və qaz mənşəli ağrılar ortaya çıxa bilər.

 

Parazit: mədə ağrısı əlamətlərini parazitlərə şərh azdır ancaq parazitlər də çox yaxşı mədə ağrılarının səbəblərindən ola bilərlər. Bu narahatlıqlara səbəb olan bakteriyalar çox müxtəlif olsa da ən tez görülenlerinden iki dənəsi giardiaand cryptosporidium'dur. Çirkli suları içməli ya da çirkli hovuz və ya göllərdə üzmə bu bakteriyaların yoluxmasına səbəb ola bilər. Kramp, ishal və mədə bulantıları parazit qaynaqlı xəstəliklərin əlamətləridir. Digər bakteriyalar çirkli ya da az bişmiş qidalarla də bulaşa bilərlər.

 

Appendisit: appendisit apandisti iltihaplanmasıyla ibarət olan və acı verən bir qarın ağrısı ilə özünü müəyyən edən bir narahatlıqdır. Ağrı göbək dəliyi bölgəsində başlaya ancaq daha sonra qarının sağ alt hissəsinə doğru yayılır. Yüngül atəş və titrəmə digər əlamətləri arasındadır. Apandisti alınmadığı təqdirdə ölümlə nəticələnir narahatlıqlara hamilədir.

 

Xora: mədə və ya incebağırsağın üst qisimində olan qoruyucu divarda meydana gələ biləcək bir ziyan və ya dəlik, xora meydana gəlməsinə səbəb olur. Incə bağırsaq xorası, mədə ülserine görə daha sıx görülər. Orta və üst qarında yemək sonrası ağrılar görülər. Ən əhəmiyyətli səbəbi helikobakter pilori deyilən bir bakteriya növüdür. Antibiotiklər və anti-turşular xora müalicələrində istifadə olunur.

 

Çox çox şəkərsiz saqqız çeynəmək: əgər şəkərsiz sakızlarda olan sorbitol adlı maddəni çox alsanız, bu da qarın ağrısına və ishala səbəb ola bilər. Sorbital almağınıza səbəb olan şəkərsiz saqqızları və ya əlaqədar qidaları almağı kəssəniz, əlamətlər də ortadan qalxacaq.

 

Qida zəhərlənməsi: qida zəhərlənməsi ilə bulaşan virus və bakteriyalar ishal və mədə bulantısıyla birlikdə gələn bir qarın ağrısına da səbəb ola bilərlər. Ümumiyyətlə əlamətlər bir iki gün içərisində keçsə də çox ciddi vəziyyətlərdə qida zəhərlənməsi ölümcül olablir. Əgər viral bir mədə iltihabının varsa qida zəhərlənməsi ilə birlikdə gələn qarın ağrısı daha uzun çəkə bilər.

 

Bağırsaq iltihabı: incə ya da qalın bağırsağın daxili hissəsində iltihablanmanın görülməsidir. Bağırsaqda yara və tıkanmalara səbəb ola bilər. Əlamətləri uzun semestrlik ancaq dövr dövr alevlenip sönümlenebilirler. Bu da xəstəliyin diaqnozunu çətinləşdirər. Bağırsaq iltihablanması diqqətlə gözlenmelidir çünki irəliləyən yaşlarda bağırsaq xərçənginə səbəb ola bilər.

 

Əsəbi bağırsaq sindromu: əsəbi bağırsaq sindromu da uzun dövrlü qarın ağrılarına və ishal və ya qəbizlik kimi bağırsaq nizamsızlıqlarını səbəb olsa da, bağırsaq iltihabı kimi daha bir iltihab deyil və anal yolla qanama əsla görülməz. Daha ciddi bir narahatlığa çevrilmə ehtimalı azdır. Ağrı kəsicilər ilə əlamətləri aradan qaldırıla bilər.

 

Xərçəng: çox məşhur olmamasına baxmayaraq qarın bölgəsində yer alan hər hansı bir orqanda (pankreas, mədə, öd kisəsi, yumurtalıq kimi) görülən xərçəng, gec dövrlərdə mədə ağrısı edə bilər. Mədə bulanması, iştah itkisi, kilo itkisi, bağırsaq hərəkətlərində görülən dəyişiklik digər əlamətləri arasındadır. Əgər gündə bir dəfə böyük tualetinizi gedərkən bu sayı 3-4 gündə bir olaraq değiştiyse, bu nəzarət edilməsi lazım olan bir vəziyyətdir.