Miyomları Hamiləlik Üzərində Təsirləri Nələrdir?

Miyomları Hamiləlik Üzərində Təsirləri Nələrdir?

 

Miyom nədir və görülmə sıxlığı nə qədərdir?

 

Miyomları rəhm düz əzələlərində inkişaf edən yaxşı xasiyyətli urlar. Fibroid ya da leiomiyoma adı da verilən miyomları, düz əzələ və bağ toxuması ehtiva yaxşı xasiyyətli (xərçəng olmayan) kitlelerdir. Hamiləlik idarəsinə gələn xəstələrin təxminən olaraq% 4 ündə miyom saptanmaktadır. Hamiləlikdə miyomları müəyyən olunması bu xəstələrin daha nizamlı və diqqətli olaraq izlenmelerini tələb edir. Hamilə qadında həm miyomun hamiləlik üzərinə mənfi təsirləri olmaqdadır həm də hamiləliyin miyom üzərinə mənfi təsirləri olmaqdadır.

 

Miyom səbəb olur?

 

Hormonal və genetik faktorlar miyom meydana gəlməsindən məsul tutulmaqdadır. Bu genetik dəyişikliklər rəhm toxumasının östrojen və progesteron kimi hormonlara cavabını təsir edər. Sübut östrojen və progesteron hormonunun artması ilə miyomun böyüməsi arasındakı əlaqəni dəstəkləyir. Hamiləlikdə miyomları təsirlənməsinin altındakı səbəb, artan hormon ifrazatları, xüsusilə hamiləliyə xas 'human chorionic gonodatropin hormonu'nun ifraz və rahimin artan qan axımı birlikdə böyüməsidir.

 

Hamiləliyin miyomlara təsirləri nələrdir?

 

Hamiləlik əsnasında rəhm hüceyrələrində yaranan artım, şiş, rahimin böyüməsi səbəbiylə ibarət olan gərilmə miyomları böyüklüklərini dəyişdirə bilər. Hamiləlik əsnasında miyomları% 40ında böyüklük baxımından bir dəyişiklik olmazkən% 60ının böyüklüyü dəyişməkdədir. Hamilə qaldığında 5 sm-dən daha böyük miyomu olan hər 3 qadından birində miyom ölçülərinin artdığı göstərilmişdir.

 

Miyomun böyüməsi ən çox hamiləliyin ilk 3 ayı içində olmaqdadır. Bəzi miyomları bu sürətli böyümə səbəbiylə bəslənmələridir pozulmasına bağlı olaraq ölçülərinin 10% -i qədər küçülebilirler. Bu dəyişikliyə 'miyomun degenerasiyası' deyirik.

 

Miyomları hamiləliyə təsirləri nələrdir?

 

Tibb ədəbiyyatında miyomları sonsuzluq nisbətini artırdığı və hamiləlik əsnasında bəzi problemlərə yol aça biləcəyi istiqamətində ziddiyyətli nəşrlər mövcuddur. Qəti olaraq bildiyimiz şey miyomu olan qadınların həm hamilə qalma prosesində həm də hamilə qaldıqdan sonra bəzi riskləri daşıdığıdır. Miyomu olan qadınlarda bəzi problemlərin miyomu olmayan qadınlara görə daha sıx görüldüyü müşahidə edilməkdədir. Bu problemlər arasında aşağı riskinin artması, plasentaya bağlı problemlər, körpənin böyüməsində gerilik olması, erkən doğum riskinin artması və körpənin ana qarınındakı prezentasyon (duruş) anormallıqları sayıla bilər.

 

Miyomlar sonsuzluğa yol açar mı?

 

Əlimizdə hər tip miyomun sonsuzluq etdiyini göstərən dəqiq bir məlumat olmamasına baxmayaraq, sonsuzluq müalicəsi görən qadınların miyom əməliyyatı olduqdan sonra hamilə qalma şanslarının artdığını bilirik. Edilən işlər ən çox submuköz (rahimin içində yerləşmiş) miyomları sonsuzluğa yol açdığını göstərir. Son illərdə edilən işlər intramural və subseröz (rahimin əzələ təbəqəsi içində və rəhm xaricində yerləşmiş) miyomları da sonsuzluqdan rolu ola biləcəyini göstərmişdir.

 

Miyom aşağı riskini artırır mı?

 

Uzun illərdir, miyomu olan qadınlarda aşağı riskinin keçmə görə daha çox olduğu gözlenmesine baxmayaraq bu elmi olaraq sübut deyil. Artan aşağı riski ən çox submuköz (rahimin içində yerləşmiş) miyomlarda izlənilməkdədir. Aşağı riski miyomları sayından və böyüklüyündən müstəqil olaraq artmaqdadır.

 

Miyomları ana qarınında körpə ölümlərinə yol açar mı?

 

18-23 həftə arasında hamilə olan qadınlarda edilən bir işdə miyomları varlığının körpə itkinlərini çox az da olsa artırdığı göstərilmişdir, ancaq bu itkilərə yol aça biləcək digər səbəblər mövcuddur. Edilən bir işdə hamiləliyin ikinci 3 aylıq dövrü içindəki körpə itkilərindən miyomun çıxardılmasıyla riskin azaldığı göstərilmişdir.

 

Miyomları erkən doğum riskini artırır mı?

 

Miyomu olan hamilələrin erkən doğum hərəkəti səbəbiylə xəstəxanaya yatırılmak dərəcələri, miyomu olmayan qadınlardan çoxdur və bu risk miyomun böyüklüyü artdıqca doğru mütənasib olaraq artmaqdadır. Müxtəlif işlərdə miyomu olan qadınlarda erkən doğum riskinin orta iki qat yüksək olduğu göstərilmişdir.

 

Miyomları plasentanın erkən ayrılmasına səbəb olur mu?

 

Bu risk miyomu olan xəstələrdə keçmə görə daha yüksək olmuşdur. Bu risk xüsusilə plasentanın arxasında 3 sm-dən böyük miyom varlığında izlənilmişdir. Yenə submuköz yerləşən miyomlarda bu risk daha yüksəkdir. Plasentadan uzaq yerləşən miyomlarda bu risk mübahisəlidir.

 

Miyomları ilə plasentanın doğum kanalında yerləşməsi (Plasenta Prevya) arasında əlaqə varmı?

 

Rəhmdə miyomları olması plasentanın doğum yolunu bağlayacaq şəkildə yerləşməsini asanlaşdıra bilər. Bu risk xüsusilə 5 sm-dən böyük miyomu olan qadınlarda artmaqdadır. Miyomları sayının çox olması bu risk ilə əlaqədar deyil.

 

Miyom fetal malprezentasyona (körpənin duruş pozuqluqları) səbəb olur mu?

 

Ana qarınında körpənin tərs (makat), yan (transvers) və ya çapraz (çəp) dayanmasıdır və ümumiyyətlə miyomun etdiyi təzyiq səbəbiylə olur. Bu səbəbdən miyom nə qədər böyüksə bu risk o qədər artmaqdadır.

 

Miyomları doğum əsnasında problemlər yaşanmasına yol açar mı?

 

Ən sıx görülən problem ağrıların nizamsız olması və koordinasiyasının pozulmasıdır. Bu dəyişikliklər doğum hərəkətinin uzanmasına yol aça bilər. Ancaq edilən geniş işlərdə miyomu olan qadınlarda, miyoma yoldaşlıq edən başqa bir risk faktoru yoxsa vaginal doğum şanslarının digər qadınlarla bənzər olduğu müəyyən olunmuşdur.

 

Miyom ilə sezeryan dərəcələri artır mu?

 

Təəssüf ki, bəli. Edilən bir çox iş xüsusilə körpənin ana qarınındakı anormal mövqesinə bağlı olaraq sezeryan doğum nisbətlərinin artdığını göstərmişdir. Bəzən plasentanın doğum yolunu bağlaması səbəbiylə sezeryan lazımlı ola bilməkdədir. Digər bir səbəb də miyomun özünün doğum yolunu bağlaması və sezeryan ehtimalını artırmasının. Bütün bu risklər doğum ağrıları başlayınca reallaşmasına baxmayaraq, miyomun varlığı doğum ağrıları başlamadan əvvəl də sezeryan dərəcələrini artırır.

 

Miyomları doğum sonrası qanamağa yol açar mı?

 

Miyomları varlığı, miyomun böyüklüyündən müstəqil olaraq doğum sonrasında qanama miqdarını artırır. Bu səbəblə bu doğumlarda itirilən qan daha çox olmaqda, bəzi hallarda qan məhsulları istifadə gerektirebilmektedir.

 

Perinatal Netice: Bebek təsirlənər mi?

 

Rəhmdə miyom olması doğulan bebeklerdeki arzu edilməyən nəticələri birbaşa olaraq təsir etmir. Miyomu olan və olmayan qadınlar arasında doğulan dövründəki mənfi nəticələr (doğuşdan görülən şikəstliklər, aşağı apgar skorlari, inkişaf geriliyi olan körpə və doğumdan sonra körpə itkiləri kimi) bənzər tapılmışdır.

 

Miyomları diaqnozu necə qoyulur?

 

Ilk və ən etibarlı diaqnoz üsulu ultrasonografinin. Bəzi hallarda bu üsul kifayət qədər məlumat verməyə bilər. Bu vəziyyətlərdə maqnetik rezonans araşdırması gebeyken, körpəyə hər hansı bir zərər vermədən etibarla istifadə edilə bilər.

 

Miyomları Müalicəsi: Əməliyyat olmalı mıyım?

 

1.Gebelik Öncesi: Əgər hamilə qalmağı planlaşdırırıq, əvvəlcə ediləcək bir ginekoloji müayinə və ultrasəs ilə miyomları olub olmadığı, böyüklükləri, yaşayış yerləri ilə müəyyənləşdirilir. Bundan sonra həkiminizdən bu miyom və ya miyomları hamiləliyinizin necə təsir mövzusunda ətraflı məlumat almalısınız. Çoxu miyomun hamilə qalmadan əvvəl çıxardılmasına ehtiyac yoxdur ancaq bəzi miyomları xüsusilə rahimin içində yerləşənlər və ölçüsü 5 sm-dən böyük olanların hamilə qalmadan əvvəl alınmasında fayda ola bilər.

 

2.Gebelik zamanı: Gebeyken müəyyən myomlar ümumiyyətlə izlənilməkdədir yəni müalicə doğum sonrasına saxlanılır. Bəzi hallarda əgər doğum sezeryan ilə olacaqsa bu myomlar alına bilər, xüsusilə rahimin xaricinə doğru böyüyən miyomları bu qrupdadır. Çoxu xəstədə myomlar sezeryan əsnasında alınmamaqdadır çünki hamiləlik əsnasında rahimin qan axını çox artdığı üçün miyomun alınması ciddi bir qanama riskini özü ilə gətirər; hətta bu qanamağı dayandıra üçün rahimin alınmasını tələb edə bilər. Bu qərar ən yaxşı olaraq sezeryan əməliyyatı əsnasında miyomları məskunlaşmasına, böyüklüklərinə, ədədlərinə və qanama riskinə görə hesablanır.

 

Hamiləlikdə ağrılı miyom sindromu nədir?

 

Hamiləlik əsnasında miyomları şiddətli ağrı edə bilərlər. Hətta bu vəziyyət ayırıcı tanıda ciddi problemlərə yol aça bilər. Apendisitten və ya ağrı edən böyrək daşı, yumurtalıq torsiyonu kimi ciddi digər səbəblərdən ayrımınının edilməsi çox çətin ola bilər. Miyomları səbəb ağrı etdiyi qəti olaraq bilinməməklə birlikdə böyüyən miyomun qan axınının azalmasına bağlı olduğu və / və ya miyom hüceyrələrinin nekrozu səbəbiylə olduğu düşünülməkdədir. Çox vaxt tibbi müalicə ilə bu ağrı düzəldilə. Düzəlməyən xəstələrdə əməliyyat bir müalicə variantı ola bilər.

 

Məskunlaşma yerlərinə görə miyomlar necə adlandırılır?

 

İntramural miyom: Rahim divarının içinə yerləşmiş

 

Submuköz miyom: Rahim kanalına çıxıntı edəcək şəkildə yerləşmiş

 

Subseröz miyom: Rahimin qarın boşluğuna doğru böyümüş

 

Saplı submuköz miyom: Rahim içində olan, rəhmə bir sapla bağlı

 

Saplı subseröz miyom: Qarın boşluğuna doğru böyümüş, rəhmə incə bir sapla bağlı.

 

Miyomektomi əməliyyatından sonra hamiləlik üçün nə qədər gözlənilməli?

 

Rahim üzərinə tətbiq olunan tikişlərin yaxşılaşması və rahimin bir risk daşımadan, sağlam olaraq hamiləliyi daşıya üçün miyomektomi əməliyyatından sona ən az 3 ay gözləməyi təklif edirik. Əvvəldən miyomektomi əməliyyatı olan hamilələrin doğumlarının sezeryan ilə edilməsi daha etibarlı bir üsuldur.