Körpelerde Qrip ve Üst Tənəffüs Yolu Xəstəlikləri

Körpələrdə Üst Tənəffüs Yolu Xəstəlikləri

 

Körpələrdə Sık Görülən Xəstəliklər

 

Körpələr xüsusilə altıncı aydan etibarən, üst tənəffüs yolu xəstəliklərinə daha tez tutulurlar. Bunun əsas səbəbi körpələrin immunitet sistemidir. Körpələr ilk altı aylarında, anadan hamilelilek əsnasında və doğumdan sonra ana südü ilə aldıqları antikorları istifadə edərlər. Anticisimlər, bədənimizə girən mikrobları tanıyar və yaddaşına yerləşdirir. Müxtəlif mikroblar təkrar bədənimizə girdiyində, bu anticisimlər, mikrobları zərərsizləşdirir.

 

 

Bəzi mikroblara qarşı inkişaf edən bu qoruyucu təsir ömür boyudur; Qızılca, Suçiçeği, Hepatit A, Hepatit B, Isgandarov kimi xəstəliklər bir dəfə keçirilərlər. Bəzi mikroblara qarşı isə qoruyucu təsir daha qısa müddətlidir. Üst tənəffüs yolu xəstəliklərinə 200-dən çox virus səbəb olduğundan, körpənizin hər birinə qarşı uzun davamlı immunitet inkişaf etdirməsi çox çətindir. Sizdən aldığı qoruyucu maddələri 6 -9. aylardan etibarən azalan körpəniz, hastalandıkça qoruyucu maddələri özü etməyə başlar. Bu səbəbdən ötəri körpəniz, ana südü də etmədikləri 1. yaşdan etibarən üst tənəffüs yolu xəstəliklərinə daha tez tutula bilər.

 

Üst Tənəffüs Yolu HastalıklaBebeklerde Sık Görülən Hastalıklarrının Əlamətləri Nələrdir?

 

Üst tənəffüs yolu xəstəlikləri başqalarından bulaşır. Soyuq havada soyuqlama xəstəliyin səbəbi deyil lakin, soyuq havalarda kafi ventilyasiya edilməyən sıxlıq mühitlərdə edilməsi, xəstəliyin bulaşmasını asanlaşdırır. Burunda axıntı ilə başlayan xəstəlik seyri, öskürək ilə davam edər. Ayrıca atəş də edə bilər.

 

Qış mövsümündə, üst tənəffüs yolu infeksiyaları; soyuqdəymə, soyuq qəbulunluğu, qrip, sinüzit şəklində görülə bilər. Körpənizin bu xəstəliklərə tutulma riskini azaltmaq üçün;

 

• Ana südünü 6. aydan sonra mümkün olduğunca verməyə davam edin. Ana sütünüz yoxsa, körpənizin süd ihtiyyacını davam südləri ilə dəstəkləyə bilər.

• Xəstə kəslərin körpənizə yaxınlaşmasına və təmas etməsinə icazə verməyin. Siz hastaysanız maska istifadə edə bilərsiniz.

• Körpənizin otağının çox isti və ya soyuq olmamasına kifayət qədər havalandırılmasına diqqət göstərin.

 

 

 

Bebe Soyuq Qəbulunluğu (Soyuqdəymə)

 

 

Xalq arasında "soyuq qəbulunluğu" olaraq bilinən narahatlıq, öskürək, asqırıq və gözlərdə sulanmayla seyr edər. Hafit atəş, halsızlıq və daha böyük uşaqlarda baş ağrısı da müşahidə edilə bilər. Soyuq dəyməyə yol açan yüzlərlə virus vardır və bunlar yoluxucudur. Xəstəliyin rahat bir şəkildə atlatılması üçün, uşağınızın yatdığı otağın havasını nəmləndirmək lazımdır. Burnu açıq saxlamaq üçün burun damlaları, okean suyu vs. verilə bilər. Uşağınız qızdırma səbəbiylə itirdiyi mayenin ana südü, ana südü yetersizse ona xüsusi davam böyümə südləri və körpə çaylarıyla möhkəmlətmə edə bilərsiniz. edilməsi lazımdır. Əgər çocuğunuzdaki soyuqdəymə halı, öskürək və burun axıntısı davam edirsə bir haftadann uzun uğradıbsa, atəşi 3 gün içərisində düşməz, 1-2 gün aralıkla atəş təkrarlayar və ya birdən çox yüksəlsə, vaxt itirmədən həkiminizə müraciət edin. Həkim tövsiyəsi xaricində qətiliklə dərman istifadə etməyin.

 

Körpələrdə Qrip

 

Körpelerde qrip, soyuqdəymə kimi virusların səbəb olduğu bir xəstəlikdir və başqasının soluğuna, öskürək və ya hapşırığına məruz qalınaraq bulaşır. Xəstəliyi bulaşdırma riski, ilk həftədə ən yüksək səviyyədədir. Körpəniz qripə tutulduqdan 2-3 gün sonra; oynaq və baş ağrısı, boğaz ağrısı, titrəmə, öskürək, mədə bulanması, qusma, ishal və atəş başlayır. Körpənin çox yaxşı qidalanması, bol miqdarda maye və C vitamini alması və ana südündən iştahsız olsa belə tez-tez emzirilerek mümkün olduğunca faydalanması təmin edilməlidir. Yüksək atəş, 7 gündən sonra keçməyən öskürək və burun tıkanıklığı, şiddətli qusma hallarında vaxt itirmədən həkiminizə müraciət edin. körpelerde qrip həkiminizə müraciət edin.

 

Körpələrdə Sinüzit

 

Körpələrdə keçirilən soyuq qəbulunluğu, soyuqdəymə və ya qrip kimi infeksiyalardan sonra, burna açılan sinuslar tıxana. Burun maye toplar və şişər. Sinusların içindəki maye, bakteriyalarla yoluxmuş olduğunda, sinüzit yəni sinus infeksiyası inkişaf edər. Öskürək və ya soyuqdəymə kimi tapıntılar, 10 gündən çox müşahidə sinüzitten şübhələnilər. Sinüzit davamlı burun axıntısı, öskürək və başağrısına səbəb olur. Bu vəziyyətdə vaxt itirmədən həkiminizlə görüşüb, uyğun bir müalicəyə başlamanız lazımdır.

Dişlər Səbəb Çürüyər?

Dişlər Səbəb Çürüyər?

 

Ağızda olan bakteriyalardan ibarət olan bakteriya valı, şəkərli və unlu yeməklərin ağızda qalan artıqlarından turşu oluşturabilmektedir. Bu turşular, dişlərin mineral toxumasını həll edərək dişin minasının pozulmasına və nəticədə da diş çürüğünün başlamasına və dişhekimlerinin boşluğunun dedikləri oyuklara səbəb olmaqdadırlar.

 

Uzun illər, səbəbi bilinməyən bir xəstəlik gözüylə baxılan diş çürüğünün indiki vaxtda "çox səbəbə bağlı bir xəstəlik" olduğu aydın olmuşdur. Diş çürüğünün başlıca 3 faktoru vardır:

 

 

Bakteriya valı (diş valı adı da verilir),

Karbohidratlı qidalar (şəkər, un ... Kimi),

İrsi faktorlar (dişin quruluşu, tüpürcəyin tərkibi ... Kimi)

 

Diş sağlamlığı balanslı olan bir kimsədə bu faktorlardan biri dəyişikliyə uğrasa, çürük ortaya çıxar.

 

 

 

Çürük əlamətləri nələrdir?

 

Çürük və oyulmuş bir diş, tünd rəngli boşluğuyla asanca tanınır. Lakin bəzən çürük çukurcuğu gizli qalar və diş həkimi ancaq köməkçi tanı vasitələriylə (məsələn diş rentgeni kimi) diaqnoz qoya bilər.

 

Çoxu zaman çürük, diş tüberküllerinin yəni tümsekciklerin bir-biriylə kəsişdiyi yerdə və ya dişin boyun hissəsində görülür. İki diş arasında qalan gizli çürüklər uzun müddət fərq edilməz. Bu cür çürükləri "... Axşam yemək yeyərkən dişime daş gəldi zənn etdim, bir də baxdım, dişimin bir hissəsi ağzımda ..." deyildiyini tez-tez eşidirik.

 

Diş çürüğünde diş həkiminə müraciət tələb edən ən əhəmiyyətli əlamət ağrıdır. Ağrı, soyuq, isti, şirin və ya turş olur. Ağrının şiddəti adamdan adama dəyişər və faktor ortadan qalxınca ağrıda keçər; lakin müalicə edilməyən çürükləri ağrılar bir müddət sonra davamlı olmağa başlayırlar.

 

 

 

Diş çürüyü necə irəliləyər?

 

Çürük, daima dişin səthindən başlar və irəliləyərək dentin təbəqəsinə çatar. Dentin, mine daha çox üzvi maddə daxildir. Bu səbəblə çürük bu təbəqədə daha tez yayılaraq deyildini bir burğu kimi deşər; lakin, çürüyü irəliləmə sürəti, adamdan adama və dişdən dişə çox dəyişir.

Unudulmaması lazım olan bir xüsus da, deyildinin dişin bir müdafiə orqanı olduğudur. Dentin içində əvvəlki hissədə tərifi edilən kanalcıkların ucunda odontoblast deyilən istehsal və təmir hüceyrələri tapılar və bunlar çürük deyildini təmir toxuması ilə tıxaya bilər. Eynilə əhatə bir qalanı müdafiə edənlərin güllələrlə açılan çatları onarmaları kimi ... Özbaşına olan bu müdafiə, bəzən sürətlə irəliləyən çürük qarşısında qeyri-kafi qala bilər.

 

 

 

Çürükten qorunmaq üçün nə etməlidir?

 

İlk edilməsi lazım olan şey diş həkiminə getmək və onun təkliflərinə uyğun gəlmək olmalıdır. Əslində çürükten qorunma, bir fərdi iradə mövzusudur və hamımızın sağlam dişlər və sağlam ağzın gətirəcəyi rahatlığın şüurunda olmamız lazımdır.

 

 

 

Diş ərpi və karbohidratlı qidalar səbəb çürük meydana gətirər?

 

İndiki vaxtda bakteriya valı ilə əlaqədar çox sayda araşdırma aparılır və artıq şəkərlə birlikdə bakteriya düyününün, çürüyü baş faktorlarından biri olduğu aydın olmuşdur.

 

Bakteriya valı görülə bilər mi? Bəli görülə bilər. Bunlar, dişlərin boyun hissəsində və iki diş arasında yer alan ağımtıl çirkləri. (fərq edilməsini asanlaşdırmaq üçün bazarda "disclosing tablet" və ya "disclosing solution" adıyla bilinən boyayıcı tablet və eriyikler satılır.) Val belə təşəkkül edər:

 

 

     əvvəl tüpürcəklə zülal dişə yapışır.

     bu proteindeki bol miqdarda ağız mühitində olan şəkərdən kimyəvi yolla dekstran edər.

     dekstran bu zülal plağına yapışar və beləcə diş valı təşəkkül edər.

     təşəkkül edən val artıq yalnız ağız çalkalamakla giderilemez.

 

 

Buraya qədər oyunun-yəni çürük meydana gəlməsinin-piyonlar (yəni bakteriyalar) hazır olmuşdur ... İndi bakteriyalar, minaya bir hamle edirlər ... Bakteriyalar bu hücumu iki qoldan edərlər:

 

 

     bəzi bakteriyalar şəkərdən turşu edərək, mine qeyri-üzvi örgüsünü pozarlar.

     bir qisimi də, mine orqanik qisimlərini parçalayan fermentlər ya parlar.

 

 

İşdə diş çürüyü oyununun ssenarisi qısaca belədir. Bu oyun necə pozular və çürük necə önlənə bilər?

 

Bakteriya - şəkər əməkdaşlıq önlənsə oyun pozularmı? Bu necə ola bilər? Müttəfiqlər birisini; məsələn şəkəri ortadan qaldıraraq ... Şəkər, şokolad, tort yemədən ... Olur mu? Şəkər, orqanizm üçün qaçınılmaz qidalardan biridir və heyvan təcrübələri şəkərdən məhrum bəslənmənin çürüyü durdurmadığını, yalnız bir az azaltdığını göstərmişdir. Bəli, şəkər bir çürük etkenidir amma, nə tək başına nə də başlıca faktor ...

 

 

 

Elə isə, çürükten qorunmaq üçün nə etməlidir?

 

Əsl qorunma, ikinci təcavüzkara yəni mikroblara qarşı mübarizə ilə olur. Bu da dişləri fırçalayaraq həyata keçirilir.

 

 

 

Kimlerde daha çox çürük olur?

 

Şəkərli və unlu yeməklərlə bakteriyaların görüşməsi nəticəsində çürüklər meydana gəldiyinə görə hər kəs üçün bir təhlükə var deməkdir. Ancaq bəslənmələrində karbohidratlı və şəkərli yeməklərin nisbəti çox yüksək olanlar bir də sularında fluoride nisbəti çox zəifdirsə çox daha çox çürük təhlükəsi altındadırlar. Bakteriya valı tərəfindən yaradılan turşuya qarşı tüpürcək təbii bir müdafiə etmə mexanizmi meydana da tək başına çürüyü önleyemez.tükürük axışını və miqdarını azaldan xəstəliklər ya da dərmanlar da çürük meydana gəlməsini hızlandırmaktadırlar. Bu səbəblə də diş həkimi tüpürcəyin axışını artırdığı üçün şəkərsiz saqqızları sıxlıqla təklif edirlər.

 

 

 

Çürük peyvəndi var mıdır?

 

Xeyr ... "amma qəzetlərdə oxuyuruq" deyəcəksiniz. Bir az əvvəl sizə çürüyü çox səbəbə bağlı bir xəstəlik olduğunu söylədik. Nəyə qarşı, hansı faktora qarşı peyvənd hazırlanacaq? Elm adamları təxminən əlli ildir bu mövzuda çalışırlar.

 

 

 

Zəiflədimi qarşı antibiotik var mıdır?

 

Çürüyü dayandıracaq bir antibiotik yoxdur. Üstəlik, antibiotiklər uşaqlarda meydana gəlmə dövründə dişlərin üzərinə çökelerek onları boyayırlar və boz-qəhvəyi, morumtırak rəng almalarına səbəb olurlar.

 

 

 

Antiseptik qarqaralar istifadə edək mı?

 

Bəzi ağız və diş əti xəstəliklərində müəyyən bir müddət üçün müəyyən dozada antiseptik qarqara verilə bilər; lakin bunu unutmayın ki, ağız sağlığında ən təsirli vasitə fırça.

 

 

 

Çürük meydana gəlməsinə bəzi vərdişlərin təsiri:

 

Bəslənmə vərdişlərinin çürük meydana gəlməsinə təsiri olduğu həmişə məlumdur. (məsələn sərt və lifli qidalarla bəslənən eskimolarda çürük dərhal dərhal heç görülməz.) Buna qarşılıq yumşaq və yapışqan qidaların dişlər üzərinə tutunmaları, val meydana gətirmələri və çürük meydana gətirmələri daha asandır.

 

 

 

Diş çürüməsi önlənə bilər mi?

 

Bəli. Sabah kahvaltısından sonra və axşam yatmadan əvvəl dişlərin fırçalanması və hər gün diş ipliyinin nizamlı istifadə edilməsi ən təsirli yoldur. Yemək artıqları ən çox dişlərin çeynəmə səthlərindəki girintilerde və dişlərin bir-birinə dəydiyi ara səthlərdə yığıldığı üçün, diş fırçaları kiçik başlı seçilməlidir. Dişlərin iç səthləri, xarici səthləri, tapdalayan səthləri və dilin üstü fırçalanmalıdır və ara üzlərdə diş ipliyi istifadə edilməlidir. Fırçalar, orta dərəcədə sərt ya da yumşaq tüklü olmalı və müəyyən aralıqda dəyişdirilməlidir. Fırça ətlərinin aşınmamış olması və bakteriya taşımayacak bir şəkildə mühafizə edilməsi lazımdır. Əsla başqasının diş fırçası istifadə edilməməlidir. Diş fırçalama zamanı florürlü bir diş pastası istifadə, florürün diş çürüğünü önlemedeki rolundan faydalanılmalıdır. Florürlü macunlara köməkçi olaraq eyni zamanda ağız qoxusunu aradan qaldıraraq fərahlıq və təmizlik hissi verən florürlü qarqaralar da istifadə edilə bilər.

 

Şəkərli yeməkləri ana paylarda istehlak çalışmaq və yemək aralarında bir şey yeməməyə cəhd etmək də digər bir tədbirdir.

 

Diş həkiminə müntəzəm fasilələrlə müraciət bir çürüyü qarşısını almaq və ya erkən tutmadan ən yaxşı yoldur. Ayrıca isti və soyuğa həssas dişlər ya da ağrılı dişlərdə və ya qatı rəngdə olan başlanğıc çürükləri, qəhvəyi renklemeler və oyuqlar kimi vəziyyətlərdə vaxt keçirilmədən həkimə müraciət müalicənin şəklini dəyişdirəcək və çətinliyini azaldacaq.

 

 

 

Çürük necə müalicə edilir?

 

Diş çürüğünün özbaşına yaxşılaşmadığından və çürüyən quruluşun təmir olmadığını bilirik. Çürük müalicə edilməzsə irəliləyər. Elə isə, mütləq çürük dişi doldurmaq lazımdır. Hələ diş özünə qədər ilerlememiş çürüklər belə müalicə edilir:

 

 

 

1. Əvvəl çürük təmizlənib:

 

Mina və dentin çox sərt strukturdur. Çürüyü təmizləyərkən bu strukturların qaldırılması lazımdır. Çürük, "frez" dediyimiz xüsusi uclarla təmizlənir. İndiki vaxtda çürük, almaz uclu və ya volfram polad edilmiş frezlərlə təmizlənir. Bu frez yüksək dönülü, həssas mühərriklərə ilişər. Bu mühərriklərin dönüşü dəqiqədə 300.000dən. Saniyədə, (ya da 2 sayana qədər) istifadə alət tam 5.000 dövr edər. Ayrıca dönmə əsnasında heç titrəşmə də yoxdur. Bir az ağrı ola bilər. Çünki, dentin səthi bir az həssasdır və adamdan adama dəyişən şiddətdə ağrı duyulur. Bunun çarəsi lokal keyitmədir. Lokal anestezi ilə heç ağrı hiss etmədən diş plombu yaptırılabilir.

 

2. Təmizlənən çürük boşluğu formalaşdırılır:

 

Diş doldurturken yalnız çürüyü təmizlənməz çürük ətrafında bəzi düzəlişlər də edilər. Çürük boşluğunun genişləndirilməsi "boşluğunun hazırlama" müəyyən qaydalara görə biyomekanik və struktur (morfoloji) zərurətdən dolayı edilməkdədir.

Diş Çürüyü Necə Yaranır?

Diş Çürüyü Necə Yaranır?

 

Diş çürüyü nədir?

 

Diş çürükləri daha çox tünd renklenmelerle birlikdə görülən oyuqlar olaraq qəbul edilməkdədir. Önlənə bir xəstəlik olmasına qarşı dünyada diş çürüyü təcrübəsi yaşamayan çox az insan vardır.

 

Dişlər səbəb çürüyər?

 

Ağızda olan bakteriyalardan ibarət olan bakteriya valı, şəkərli və unlu yeməklərin ağızda qalan artıqlarından turşu oluşturabilmektedir. Bu turşular, dişlərin mineral toxumasını həll edərək dişin minasının pozulmasına və nəticədə da diş çürüğünün başlamasına və dişhekimlerinin boşluğunun dedikləri oyuklara səbəb olmaqdadırlar.

 

Kimlerde daha çox çürük olur?

 

Şəkərli və unlu yeməklərlə bakteriyaların görüşməsi nəticəsində çürüklər meydana gəldiyinə görə hər kəs üçün bir təhlükə var deməkdir. Ancaq bəslənmələrində karbohidratlı və şəkərli yeməklərin nisbəti çox yüksək olanlar bir də sularında fluoride nisbəti çox zəifdirsə çox daha çox çürük təhlükəsi altındadırlar. Bakteriya valı tərəfindən yaradılan turşuya qarşı tüpürcək təbii bir müdafiə etmə mexanizmi meydana da tək başına çürüyü önleyemez.tükürük axışını və miqdarını azaldan xəstəliklər ya da dərmanlar da çürük meydana gəlməsini hızlandırmaktadırlar. Bu səbəblə də diş həkimi tüpürcəyin axışını artırdığı üçün şəkərsiz saqqızları sıxlıqla təklif edirlər.

 

Diş çürüyü önlənə bilər mi?

 

Bəli.

 

1. Səhər yeməyində sonra və axşam yatmadan əvvəl dişlərin fırçalanması və hər gün diş ipliyinin nizamlı istifadə edilməsi ən təsirli yoldur. Yemək artıqları ən çox dişlərin çeynəmə səthlərindəki girintilerde və dişlərin bir-birinə dəydiyi ara səthlərdə yığıldığı üçün, diş fırçaları kiçik başlı seçilməlidir. Dişlərin iç səthləri, xarici səthləri, tapdalayan səthləri və dilin üstü fırçalanmalıdır və ara üzlərdə diş ipliyi istifadə edilməlidir. Fırçalar, orta dərəcədə sərt ya da yumşaq tüklü olmalı və müəyyən aralıqda dəyişdirilməlidir. Fırça ətlərinin aşınmamış olması və bakteriya taşımayacak bir şəkildə mühafizə edilməsi lazımdır. Əsla başqasının diş fırçası istifadə edilməməlidir. Diş fırçalama zamanı florürlü bir diş pastası istifadə, florürün diş çürüğünü önlemedeki rolundan faydalanılmalıdır. Florürlü macunlara köməkçi olaraq eyni zamanda ağız qoxusunu aradan qaldıraraq fərahlıq və təmizlik hissi verən florürlü qarqaralar da istifadə edilə bilər.

 

2. Şəkərli yeməkləri ana paylarda istehlak çalışmaq və yemək aralarında bir şey yeməməyə cəhd etmək də digər bir tədbirdir.

 

3. Diş həkiminə müntəzəm fasilələrlə müraciət bir çürüyü qarşısını almaq və ya erkən tutmadan ən yaxşı yoldur. Ayrıca isti və soyuğa həssas dişlər ya da ağrılı dişlərdə və ya qatı rəngdə olan başlanğıc çürükləri, qəhvəyi renklemeler və oyuqlar kimi vəziyyətlərdə vaxt keçirilmədən həkimə müraciət müalicənin şəklini dəyişdirəcək və çətinliyini azaldacaq.

Ağız Diş Sağlamlığı Və Bəslənmə Əlaqəsi

Ağız Diş Sağlamlığı Və Bəslənmə Əlaqəsi

 

Diş sağlamlığımız üçün necə beslenmeliyiz?

 

Diş sağlamlığı üçün zərərli olaraq xarakterizə edilən qida made şəkərli və turşulu qidalar ilə dişlər üzərinə yapışıb qalan, asan temizlenemeyen maddələrdir. Bunları tamamilə kəsmək deyil ancaq müəyyən bir nizam içində istehlak diş çürüğünün qarşısının alınması üçün tələb olunur.

 

Diş sağlamlığı üçün təklif edilən bəslənmə şəkli;

 

• Şəkərli, yapışqan və ya turşulu qidalar üç ana pay içində istehlak edilməlidir.

 

 

• Pay aralarında alma, kök kimi sərt dişləri təmizləyib dişetini masaj edəcək qidalar yeyilməlidir.

 

 

• Şəkərli, yapışqan qida məğlub etdikdən sonra dişlərin fırçalanması mümküm deyilsə ağız su ilə çalkalanmalı ya da bir stəkan su içilməlidir.

 

 

• Yenə şəkərli qida məğlub etdikdən sonra ağıza atılacaq bir parça pendir şəkərin çürük önləyici təsirini aradan qaldırmaq baxımından son dərəcə əhəmiyyətlidir.

 

 

Diş çürüyü köhnəyə nisbətlə daha çox mı görülür?

 

Bəli. Xüsusilə bizim kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə diş çürüğüne köhnəyə nisbətlə daha tez rast gəlinir. Bunun səbəbi bəslənmə vərdişlərinin dəyişməsidir. Köhnə insanlar sərt qidalarla bəsləndiyi üçün təbii yollarla dişlərdə bir təmizlik sağlanırdı. İndiki vaxtda hazır qida sənayesinin inkişafıyla birlikdə bu cür qidaların istehlakının artdı. Biskvit, şəkər, çukulata, kola kimi hər an əlimizin altında olan bu qida maddələri dişlərin üzərinə yapışıb qalan və turşu əmələ gətirən maddələr olduqları üçün indiki vaxtda diş çürüyü artımının başlıca sorumluluları olaraq qəbul edilirlər.

 

Diş dostu olaraq qəbul edə biləcəyimiz qida maddələri hansılardır?

 

Diş dostu olaraq qəbul edilən qəbul edilən qida maddələrinin başında zülallar gəlir. Bədənimizin fundamental quruluş daşını meydana gətirən bu maddələr həm dişlərin inkişafı əsnasında, həm də dişlər sürdükdən sonra diş sağlamlığı baxımından da mütləq istehlak edilməsi lazım olan qida maddələridir.

 

Yüksək zülal məzmununun yanında diş sağlamlığındakı əhəmiyyəti baxımından pendir xüsusilə şəkərli qida istehlakı sonrası şiddətlə tövsiyə edilən bir qidadır.

 

Yer fındığı da tərkibindəki fosfat səbəbiylə çərəz növü yeməklər arasında diş dostu olaraq xarakterizə edilən bir qidadır.

 

Rəfinə edilməmiş hububat (ağ undan edilmiş çörək yerinə kəpəkli əsmər çörək) diş sağlamlığı baxımından seçilməlidir.

Ağız Xərçəngləri

Ağız Xərçəngləri

 

Ağız xərçənglərinin sıxlığı və ciddiliyi ağız xərçənglərinin əksəriyyəti 45 yaşın üzərində ortaya çıxar və kişilərdə meydana gəlmə ehtimalı qadınlara nisbətlə 2 qat çoxdur.

 

Ağız xərçənglərinin meydana gəldiyi bölgələr sıxlıqla; dil, ağız bazası, dil kökünə yaxın yumşaq damaq sahələri, dodaqlar və diş ətlərinin. Ağız xərçəngləri erkən dövrdə diaqnoz edilərək müalicə sağlanmazsa yayılaraq davamlı ağrı, funksiya itkisi, müalicə sonrası düzəldilməsi mümkün olmayan yüz və ağız deformities, hətta ölümlərə səbəb ola bilər. Diş həkiminə nizamlı aralıqlarla gedilməsi ağız xərçənglərinin erkən dövrdə tutulması baxımından da əhəmiyyətlidir.

 

Ağız xərçənglərinin səbəbləri nələrdir?

 

Ağız xərçənglərinin qəti səbəbi tam olaraq bilinmir. Bununla bərabər, tütün məhsulları, alkoqol və bəzi qidalardakı karsinojen maddələr və xüsusilə ağız xarici bölgələrdə (dodaq kimi) çox günəş işığına məruz qalınması kimi faktorların xərçəng riskini artırdığı bilinməkdədir. Genetik uyğunluq da ağız xərçəngləri üçün risk faktorları arasındadır.

 

Ağız xərçənglərinin olabiləcək əlamətləri;

 

• Ağız içində və ya ətrafında ağ və ya qırmızı rəngli alanlar

 

• Ağız içində həssas, tahriş olmuş, qabarıq və ya qalınlaşmış sahələrin olması

 

• Ağızda və ya boğazda təkrarlayan qanamalar

 

• Səsdə boğukluk və ya boğazda yutulamayan cisim hissi

 

• Çeynəmə və udma çətinliyi

 

• Dil və çənə hərəkətlərində zorlanma

 

• Dil və ya ağızın digər bölgələrində his itkisi, keylik

 

• Alt və ya üst çənədə meydana gələn şişliklər və bunun nəticəsində mövcud protez uyğunlaşmasının pozulması

 

• Ağız xərçəngi lezyonları başlanğıc dövründə ağrısızdır və bu səbəblə də laqeyd edilə bilərlər. Xərçəng irəliləyərək sağlam ağız toxumalarında harabiyet oluşturdukça ağrı şikayəti də başlayır. Adamın ağız xərçəngini fərq etməsi güc ola bilər. Erkən diaqnoz üçün ən kiçik bir dəyişiklikdə diş həkiminə gedilməsi son dərəcə əhəmiyyətlidir. Ayrıca nizamlı diş həkiminə getmə vərdişi erkən diaqnoz əhəmiyyətli rol oynayar.

 

Ağız xərçəngi riskinin azaldılması;

 

• Siqaret, sigar, tənbəki kimi tütün məhsullarının kullanmayınız, tütün çiğnemeyiniz

 

• Spirt istifadə edirsinizsə, həddindən artığa etməyin

 

• Həm spirt həm də tütün məhsullarını istifadə edən insanlarda ağız xərçəngi riski spirt və tütün məhsullarını istifadə kəslərə görə 15 qat artmışdır

 

• Meyvə və tərəvəzdən zəngin diyetlə besleniniz (araşdırmalar bu cür pəhrizin ağız xərçəngi riskini azalda irəli sürməkdədir)

 

• Nizamlı olaraq diş həkiminə getməyi laqeyd yanaşmayın.